Benzinde fiyat düşerken, yüksek Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve yüzde 18’lik Katma Değer Vergisi (KDV) nedeniyle vergi oranı arttı.

Örneğin, 1 Ocak 2020’de İzmit’teki TÜPRAŞ rafinerisinde 2,82 TL olan çıplak fiyata, 2,37 TL maktu ÖTV (sabit), yüzde 4,82’lik Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) payı ve maktu ÖTV toplamının yüzde 18’i üzerinden hesaplanan 93 kuruşluk KDV eklenince, son fiyat 6,15 TL oluyordu. Nakliye, dağıtıcı ve bayi payları ile bu süreçte tekrar eklenen KDV’yi içermeyen bu fiyattaki vergi oranı yüzde 53,88 idi.

17 Mart itibarıyla ise, rafineride çıplak fiyat 1,43 TL. Ancak maktu ÖTV zamlanarak 2,52 TL oldu. 71 kuruşluk KDV de eklenince fiyat 4,68’e, vergi oranı ise yüzde 69,18’e yükseldi.

Petroldeki düşüş daha da sert

1 Ocak 2020’de 66 dolar seviyesinde olan Brent tipi petrolün varil fiyatı, bugün 29 dolar seviyesine kadar geriledi. Yani, iki buçuk aylık süreçte petrol fiyatları yaklaşık yüzde 56 azaldı. Bu dönemde 95 oktan kurşunsuz benzinin fiyatındaki düşüş ise yaklaşık yüzde 20,5’te kaldı.

EPGİS Genel Başkanı Fesih Aktaş: Tüketici ödediği toplam vergili rakam üzerinden indirim beklentisine giriyor ama…

Sozcu.com.tr’ye konuşan Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası (EPGİS) Genel Başkanı Fesih Aktaş, benzin fiyatlarındaki düşüşün petrol fiyatlarındaki düşüşün çok altında kalmasını şu sözlerle anlattı:

“İndirimler rafineri çıplak ürün fiyatı üzerinden yapılıyor ve ÖTV sabit olduğundan ona dokunulamıyor. Tüketicinin oransal hesaplamasındaki yanılgısı buradan geliyor. Tüketici doğal olarak ödediği toplam vergili rakam üzerinden indirim beklentisine giriyor ama verginin sabit olduğunu fikren atlıyor.”

Aktaş’a göre, benzinde ana girdi petrol olsa da uluslararası piyasalarda benzin fiyatlarındaki değişim oranı ile petrol fiyatlarındaki değişim oranı aynı olmuyor. Bu da, fiyatlardaki değişimi etkiliyor.

Üçüncüsü, petrol fiyatları anlık olarak uluslararası piyasalarda takip ediliyor ancak fiyat değişimlerinde ortalama rakamlar alınıyor. Bu da petrolde takip edilen ani değişim oranları ile akaryakıttaki fiyat değişiklik oranlarını farklılaştırıyor

“Petrol 1 kuruşa da düşse, benzin 2,97’den aşağı olamıyor”

Sozcu.com.tr’ye konuşan Başkent Üniversitesi’nden Dr. Ozan Bingöl’e göre, akaryakıt ürünlerindeki maktu ÖTV (sabit), akaryakıt fiyatlarının azalmasıyla birlikte satış fiyatı içindeki vergi oranının artmasına neden oluyor. Bingöl, “Bugün petrol dünyada bir kuruş bile olsa, ülkemizde 2,97 kuruştan, motorin ise 2,42 kuruştan aşağı satılamaz” diyor.

Bu iki dolaylı verginin harcama esnasında kişilerin gelir unsurları dikkate alınmadığından gelir dağılımını da bozucu etki yarattığına dikkat çeken Bingöl, “Uzun zamandır artış yapılmayan akaryakıt fiyatı içindeki ÖTV’nin, benzinde 15 kuruş, motorinde 26 kuruş artırılmış olması da, maalesef gelir dağılımının daha da bozulmasına katkı yapacaktır” ifadelerini kullandı.

Bingöl’e göre, petrol fiyatları bu kadar düşerken, fark ettirmeden ÖTV’yi artırmak Maliye’nin ekonomik ve sosyal bir amaçla değil sadece vergi gelirini artırma amacıyla hareket ettiğini de gösteriyor.