Gastronomi ve sanayi kenti diye anılan, eğitim alanında ise son sıralarda yer alan Gaziantep kitap okuma oranında da sınıfta kaldı.
Güneyin Sesi Gazetesi-Kentin 15 yıllık sahafına, kentte sahaflık üzerine konuşarak ‘Gaziantep okuyor mu?’ diye sorduk.
15 yıldır sahaflık yapan Murat Gökdeniz(49) Gaziantep’te sayısı az olan sahaflardan biri. Güneyin Sesi Gazetesi olarak sahaflığı konuştuğumuz Gökdeniz ile röportajımızın konularından biri de Gaziantep’te okuma oranı idi.
Gaziantep’te sahaf olmaktan bahseder misiniz?
Gaziantep’te sahaf kültürü pek zayıf. Çok az sayıda sahaf dükkânlarının sayısı beşi geçmez. Bundaki etkenlerden biri ise evlerde kitapların olmaması, insanların okumaması ve böylelikle takas yönteminin de gerçekleşmemesidir. Sahaflık insanların gelip eski okuma kitaplarını takas etmesiyle oluşan bir alandır. E Gaziantep’te kitap okuma kültürü zayıf olduğundan sahaflık da neredeyse yok denecek kadar az durumda ve buradaki sahafların neredeyse çoğu da test kitabı takas ediyor, satıp alıyor. Bu şehirdeki sahaflık da sınav kitaplarından ibaret kalmaya başladı. Gaziantep’te sahaflığın hakkını veren çok az sayıda dükkân var.
Sahaf olarak bir gününüz nasıl geçiyor?
Tüm günümü burada geçiriyorum ve keyif alıyorum. Müşterilerimin kitap ihtiyaçlarını karşılayabilince daha çok mutlu oluyorum. Sürekli kitapları düzeltiyorum ve yığınca kitapları raflara dizmekten, kategorilerine göre ayırmaktan hiç sıkılmıyorum. Küçük dükkânımda yüzlerce kitabın içinde bana kalan daracık alanda hem kitap okuyorum hem de gelen müşterilerimle ilgileniyorum.
Daha önce sahaflık yaptığınız Ankara ile Gaziantep’i bu meslekte nasıl kıyaslarsınız?
Ankara bir kültür merkezi ve biz oranın onda biri bile değiliz. Ankara’nın okuma oranının yarısına ulaşsak bile Gaziantep’e yetecektir. İnsanlar orada sürekli okuyor ve araştırıyor. Yanlarında kitap taşıyor insanlar ve sürekli bir kitap sirkülasyonu var. Gaziantep’te ise bu sirkülasyon 1990’lı yıllarda tükendi. Okuyan neslin kitapları dağıldı, ondan sonra gelen nesil de okumadığı için bu şehirde sahaflık kültürü gelişmedi.
İnternet çağı kitap okuma alışkanlığını nasıl sürdürüyor?
Aslında çok bir etkisi yok diyebilirim; mesela Avrupa’da insanlar PDF formatında kitap okuyorlar ama bizim ülkede bu yöntemden yeterince oturmadı. İlkokuldan tutun da üniversitedeki öğrenciler çok okuyan nesil değil. Bu öğrenciler tamamen müfredattaki derslere yönelik okuyor sadece. İnternet çağı bizim ülkede ters etki yaptı. Tamamen sosyal medyada paylaşım yapmaya meraklı bir nesil var. Bence eğitimin de hep sınav mantığı yüzünden öğrenciler kitap okumaktan soğuyor.
Kış mevsiminde kitap okuma oranı artıyor mu?
Sosyal medyanın bir olumlu etkisi de insanların kahve ya da çay yanına kitap koyup okuması ve bunu paylaşması başkalarını özendirip okumaya teşvik etmesidir. Osmanlı dönemindeki kıraathaneler kitap okuma merkeziydi, isterim ki bu gelenek devam etsin. Kışın gelmesiyle Gaziantep’te insanlar evine kapandıklarında kitap okuyacaklarını sanmıyorum. Bir survivor programı ya da yemek programlarını izlerler. Okuyan insanın ise zaten mevsimi yok. Daima okur ancak kış mevsiminde okuduğundan biraz daha fazla okur.
Çocuklarda ve yetişkinlerde kitap okuma alışkanlığı nasıl kazandırılabilir?
Kitap okuma alışkanlığı en temelde ailede edinilir. Ebeveyn ve diğer büyüklerini taklit eden çocuklar kitap okuyan bir aileye sahip ise bu alışkanlığı kendiliğinden edinir ama eğer ki ailede kitap okuyan biri yoksa o ailedeki çocuk da kitaptan uzak yetişir. Çocuğa ne öğretirseniz onu öğrenir. Kitap okumayan kimseye zoraki, bu alışkanlığı kazandıramazsınız. Kendisinin severek tercih ettiği kitapları eline alması lazım. Bu gibi kimselere kitap hediye etmek de bunun bir başlangıcı olabilir.
Genellikle hangi yaş gruplarına hangi tür kitaplar veriyorsunuz?
Genel olarak öğretmenlerin öğrencilere zoraki olarak okuttuğu, dayattığı dünya klasikleri kitaplarını veriyorum. Müşterilerimin çoğu bu tür taleplerle gelen öğrenciler, geri kalanı ise “okur” dediğimiz kesim. Ergen yaşlardaki müşterilerim güncel kitaplar okuyor; Kötü Çocuk, Ay Çöreği gibi kitapları tercih ediyorlar. Biraz daha ileri yaşlarda olan gençler ise Elif Şafak, Ahmet Ümit gibi popüler yazarların kitaplarını tercih ediyorlar. Hiç fikri olmadan kitap almak isteyenlere ise dünya klasiklerini veya Şeker Portakalı, Bülbülü Öldürmek gibi okuduğunda zevk alacağı kitaplar öneriyorum ki bu okumaların devamı gelsin. Satamayacağımız kitabı değil, kişiye okuma sevgisini kazandıracak kitaplar vermeye özen gösteriyorum.
Aklınızda kalan kitap talebi var mı?
Elbetteki. Satılacağını ummadığım kitaplardan, Selçuklu Devleti ile ilgili araştırma kitaplarını isteyenler oldu. İlber Ortaylı ve Halil İnalcık gibi tarihçi isimlerle tarihi kitaplara ilgi arttı. Tarihi araştırma merakı bu gibi isimlerin yanında günümüz tarihi dizilerin de etkisi var diyebilirim. Elimde Evliya Çelebi Seyahatnamesi diye bir kitap vardı. Kimse almaz diye düşünüyordum ama müşterinin biri geldi ve o eski püskü kitabı tutturdu alacağım diye.
Sahaf olarak yetkili kurumlardan beklentiniz nelerdir?
Hanlarıyla da ünlü olan Gaziantep’in Mecidiye Hanı Şahinbey Belediyesi tarafında restore edilerek kitapçılara ayırıldı. Mecidiye Hanının restorasyonundan sonra hem yayınevlerine hem de sahaflara ayırılan bölmelere taşınacağız. Bu sahaflar için atılmış ilk adım diyebilirim. Büyükşehir Belediyesinin ise açtığı kitap kafeler, kütüphane gibi alanlar da var ama yeterince işlevini görmüyor. İnsanlar o kitapları almak, sahiplenmek istiyor. Hâlbuki o sağlanan alanda kitabını okuyup, geri kaldığı yerden başka gün gelip tekrar devam edebilir. Bunun dışında içini boş bıraktığımız bir sürü cami var Gaziantep’te. Oysaki bir camiye ayırılan bütçe ile Gaziantep’teki bütün okullara kütüphane yapılabilir ya da okulların kütüphaneleri geliştirilebilir.
Gaziantep okuyor mu?
İnşallah okuyacak. Gaziantep okumuyor ama son zamanlarda gençlerin okumaya bir merakı başlamış durumda. Gaziantep yöneticilerinin de buna yönelik çalışmaları var elbette. Sosyal medyada etiketi açılan #GaziantepOkuyor etkinliğinin reelde sürekliliği oluyor mu bilmiyorum ama gerek belediyeler gerekse diğer kurumlar Gaziantep’e kitap okuma alışkanlığı kazandırmada çaba sarf ediyor. Twitter, facebook ya da instagramda yapılan kitap okuma çağrısı inşallah halka yansıyordur. Ama Gaziantep okuyor diyemeyiz ne yazık ki.
Jiyan CİN
News
