GÜNEY’İN SESİ GAZETESİ- HDP Gaziantep Milletvekili ve TBMM İdare Amiri Prof. Dr. Mahmut Toğrul, sahte ve kaçak içki sorununu TBMM’ye taşıdı. Toğrul, meclis araştırması talebinde bulunarak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’a da cevaplaması istemiyle soru önergesi verdi. Toğrul, Gaziantep’te kaç kişinin hayatını kaybettiğini de sordu…
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na meclis araştırması talebine ilişkin Toğrul, “Siyasi politikalar ve astronomik vergiler derin ekonomik krizin ortasındaki Türkiye’de sahte içkiden ölümleri her geçen gün giderek artırıyor. AKP’nin iktidara gelişinden önce Türkiye’de bu boyutta bir sahte ve kaçak içki sorunu yoktu. Kaçak alkol üretimi ve tüketiminde yaşanan artışın nedenlerinin saptanması, kaçak içki tüketimi nedeniyle yaşanan ölümlerin engellenmesi amacıyla Anayasa’nın 98’inci İç Tüzüğün 104’üncü ve 105’inci maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılması için gereğini arz ve teklif ederiz.
Türkiye, 47 Avrupa ülkesi arasında alkollü içki tüketiminde sonuncu, alkollü içkilerden alınan vergi yüzdesi bakımından üçüncü sırada. Avrupa İstatistik Ofisi verilerine göre, ithal ve yerli alkollü içki fiyatları sıralamasında Türkiye Avrupa’da alkollü içkinin en pahalı olduğu 3’üncü ülke; OECD verilerine göre, Türkiye dünya sıralamasında İzlanda, Norveç, Avustralya, İsveç ve Finlandiya’nın ardından en yüksek alkollü içki vergisi sıralamasında 6’ncı sıradadır.
Son on yılda alkollü içkilere getirilen yüksek ÖTV ve toplumsal baskı bu içecekleri tüketen ve üretenleri zor duruma sokmuştur. Alkollü içkilerden alınan vergi içki fiyatının yaklaşık %70,2`sidir. Bugün bir şişe rakının fiyatı asgari ücretli birinin günlük kazancından daha yüksektir. Bu durum sağlıklı üretim yerine maliyetleri farklı kimyasal kullanarak yapılan kaçak içki üretimini yaygınlaştırmıştır.
Ülkemizde son yıllarda vergilerin olağanüstü artışı nedeniyle alkol fiyatlarının artması sonucu sahte içki üretimi de ciddi oranda artmıştır. Alkollü içki fiyatlarında yaşanan artışla birlikte kaçak içki üretimi ve alkollü içki kaçakçılığı nedeniyle hayatını kaybeden insan sayısındaki artış endişe verici boyutlara ulaşmıştır. Alkollü içki vergilerinin yükselmesi ve etil alkolün piyasada satılması sonucunda merdiven altı veya vatandaşların kendi alkollü içeceklerini imal etmesi devletin yüklü miktarda gelir kaybına uğramasına neden olmuştur. Alkol kullananların ödediği doğrudan vergiyi söz konusu ürünün fiyatını tüketiciye ulaşana kadar birkaç katına kadar çıkarabilen uygulamalar, hem alkol kullanan kişileri cezalandırma hem de alkollü içki tüketimini caydırmak yoluyla yaşam tarzına müdahaledir.
Ölüme ve nörolojik hasara yol açan içki zehirlenmeleri (etil alkol, metil alkol, izopropil alkol) son on yılda sık yaşanan bir toplumsal sorun haline gelmiştir. Alkollü içeceklerden alınan yüksek ÖTV nedeniyle standart dışı üretim yapılan işletmelerde kullanılan metil alkol sebebiyle onlarca yurttaşımız hayatını kaybetmektedir.
Fiyat yüksekliği, vergi artışı merdiven altı piyasayı harekete geçiriyor. Özellikle geliri düşük vatandaşlarımızın ölümüne ve hayatta kalanların ise görme yeteneklerini kaybetmesinin yanı sıra ciddi sağlık sorunlarına neden olan kaçak ve sahte içki vakalarının önlenmesi büyük önem taşıyor.
Sorun teknik bir sorun değildir, toplumsal bir sorundur. Alkol ve alkollü içki alanını kontrol eden konuyla ilgili kurumların, sadece ölümler olduğunda değil, rutin olarak uygulanacak bir denetim planı çıkarmaları ve bu plana uygun denetimlerin aktif olarak gerçekleştirilmesi gerekir. Alkollü içeceklerdeki ÖTV düşürülmeli, akılların gerisindeki alkolü yasaklama düşüncesinden vazgeçilmeli, denetimler arttırılmalıdır.
Sahte ya da kaçak içki bağlantılı metil alkol zehirlenmesi vakalarındaki artış ve sahte içki üretiminin artışının nedenlerinin araştırılması, bu nedenden kaynaklı ölüm olaylarının bir daha yaşanmaması amacıyla gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir” ifadelerine yer verdi.
GAZİANTEP’TE SAYI KAÇ?
Toğrul, “Türkiye’de alkollü içki ürünlerindeki vergi oranı, dünyanın en yüksek oranı olarak kayıtlara geçmektedir. Oysaki Anayasa’nın ‘Vergi ödevi’ başlıklı 73’üncü maddesi, ‘Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür. Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı, maliye politikasının sosyal amacıdır’ ifadelerini içermektedir. Dolayısıyla alkollü içkideki vergi yükü Anayasa’daki adaletli ve dengeli dağılım ilkelerine de aykırıdır.
AKP, iktidara geldiği 2002 yılından itibaren alkollü içkilerden alınan ÖTV ve KDV’yi sürekli artırdı. Bugün 70’lik bir rakının fiyatının yaklaşık yüzde 70’i vergilerden oluşuyor. İktidarın siyasal tercihi sonucu fiyatlar bu kadar yüksek olunca da düşük gelirli tüketiciler, sahte ve kaçak alkol tüketimine yöneliyor. Alkollü içki fiyatlarında yaşanan artışla birlikte kaçak içki üretimi ve alkollü içki kaçakçılığı nedeniyle hayatını kaybeden insan sayısındaki artış endişe verici boyutlara ulaşmıştır.
Ölüme ve nörolojik hasara yol açan içki zehirlenmeleri (etil alkol, metil alkol, izopropil alkol) son on yılda sık yaşanan bir toplumsal sorun haline gelmiştir. Alkollü içeceklerden alınan yüksek ÖTV nedeniyle standart dışı üretim yapılan işletmelerde kullanılan metil alkol sebebiyle onlarca yurttaşımız hayatını kaybetmektedir. Gün geçmiyor ki neredeyse her gün kamuoyunda sahte ve kaçak içki kullanımından kaynaklı ölüm haberleri duyuyoruz. Türkiye geneli olduğu gibi Gaziantep’te sürekli kaçak içki kullanımından kaynaklı yurttaşların hayatını kaybettiğini, zehirlendiğini ve çeşitli sağlık sorunları yaşadıklarını görüyoruz.
Alkollü içki kaçakçılığı ülke ekonomisini de ciddi boyutta zarara uğratmaktadır. Sayıştay, 2019 yılı Tarım ve Orman Bakanlığı denetim raporunda, etil alkolün piyasada satılması sonucunda merdiven altı veya vatandaşların kendi alkollü içeceklerini imal etmesiyle amaç dışı alkol kullanımına ilişkin önleyici kontrollerde yetersiz kalındığı ve idarenin büyük meblağlarda gelir kaybına uğradığı tespit etmiştir. Denetim raporunda ayrıca 2018 yılında 50 milyon litre olan yurt içi alkollü içki üretiminin 2019 yılında 40 milyon litre seviyesinde gerçekleştiği ve sadece Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) kaybının 2019 yılı için en az 1,56 milyar TL’ye ulaştığı ifade edilmiştir.
Bu bağlamda;
2002’de alkolü içkilerden alınan vergi ne kadardı? 2002 den günümüze Alkolü içkilerden alınan vergi oranları nasıl değişmiştir? 2002’den günümüze alkolü içeceklerden ne kadar vergi geliri elde edilmiştir? 2002’den günümüze kaçak alkolü içeklerden kaynaklı ne kadar vergi kaybı yaşanmıştır? Türkiye, alkollü içeceklerde ÖTV yüksekliği açısından dünyada 6. sırada yer almaktadır. Alkollü içeceklere yönelik ÖTV ve KDV oranlarını aşağıya çekmeyi düşünüyor musunuz? ÖTV ve KDV oranlarını düşürerek, vatandaşın sahte içki üretmesini engelleyecek misiniz? 20002’den günümüze Türkiye geneli ve Gaziantep’te tüketilen alkolü içecekler ne kadardır? Türkiye ve Gaziantep’te tüketilen etil alkol tüketiminin 2002’den günümüze yıllara göre değişimi nasıldır? Sahte içki satan tacirlere yönelik son on yılda kaç operasyon gerçekleştirildi? Bu operasyonlardan kaçı Gaziantep’te gerçekleştirildi? Operasyonlar sonucunda kaç kişi gözaltına alındı ve tutuklandı? Türkiye geneli son on yılda kaç ton sahte içki ele geçirildi? Ele geçirilen sahte alkolü içeceklerin ne kadarı Gaziantep’te ele geçirildi? Türkiye geneli son on yılda Kaçak içki ölümlerine bağlı olarak kaç kişi hayatını kaybetmiştir? Gaziantep’te kaç kişi hayatını kaybetmiştir?” ifadeleri yer aldı.
News
