Asırlardır nemli mağaralarda el yapımı tezgâhlarda kendir üretimi yapan ustalar, kaybolmaya yüz tutan yüzlerce yıllık geleneği yaşatmaya çalışıyorlar.
Güneyin Sesi Gazetesi- Gaziantep’in eski evlerinin altındaki loş ve nemli mağaralarda elektrikli hiçbir alet kullanmadan el yapımı tezgâhlarda birçok alanda kullanılan kendir üretimi yapan ustalar, bir yandan geçimlerini sağlamaya çalışıyor, diğer yandan da yok olmaya yüz tutan asırlık kültürü yaşatıyor. Şahinbey ilçesinin Şehreküstü Mahallesi’nde bulunan Gaziantep savunması sırasında gıda ve cephane deposu olarak kullanılan, daha sonra ise taş ocağına dönüşen yaklaşık 7 bin metrekare alana sahip asırlık mağarada yaklaşık bir asırdır da kendir üretimi yapılıyor.
BİRÇOK ALANDA KULLANILIYOR
Organize Sanayi Bölgesindeki iplik fabrikalarından temin ettikleri atık iplikleri nemli ortamda ilerleyen teknolojiye rağmen el yapımı tezgâhlarda işleyen ustaların ürettiği kendirler; file, hamak, balıkçı ağı ve çeşitli malzemeleri bağlamada kullanılıyor. İplerin birbirine sarımı ise ahşap el yapımı “çıkrık sistemi” ile yerine getiriliyor. Bir kişi bu çıkrık sistemini yönetirken diğer işçiler, koşarak kendire dönüşecek olan küçük iplerin gerilmesine yardımcı oluyor. Bu işlemi yapanlar günde yaklaşık 40 kilometreye kadar mesafe kat ediyor.
Aralarında çocukların da bulunduğu çalışanlar, ahşaptan yapılmış çıkrıkla ince ipleri tezgâhlar arasında koşarak sarıp kaliteli kendire dönüştürüyor. Mağaradaki nem sayesinde kendirlerin daha iyi işlendiğini ve daha sağlam olduğunu belirten Ramazan Taşçı, gelişen teknolojiye rağmen asırlık el yapımı tezgâh ve tarihi nemli mağaraların iplere bu kaliteyi sağlamadığını aktardı.
‘BİNLERCE USTADAN 40 USTA KALDI’
Meslekte 25 yılını doldurduğunu belirten Taşçı şöyle devam etti: “Bir zamanlar binlerce ustanın çalıştığı mağarada şimdilerde 40 usta kaldı. Biz de bu mesleği devam ettirmeye çalışıyoruz. Biz sabah saat 7’de mağaraya gelir akşam saatlerine kadar fabrikalardan gelen atık ipleri kendir ipi ve çeşitli işlerde kullanılan kaliteli iplere dönüştürürüz. İpler kullanıma hazır hale geldikten sonra Gaziantep’in tarihi turistik çarşısı olan Almacı Pazarı’na satış için gönderilir. Mağaranın nemli olmasının iplerin birbirine yapışmasını sağladığını ve bundan dolayı kendir üretimi yapan kendir ustalarının nemli mağaraları tercih ettiğini belirten Taşçı, şöyle konuştu: “Burası rutubetli olduğu için ipliklerin ham maddesinin geneli pamuk olduğundan dolayı tekstil fabrikalarının atıklarını daha kaliteli bir şekilde kullanıma hazır hale getiriyoruz. Bu mağarada atık ipleri dönüştürme sanatı, işi bu bölgede sadece Antep’te vardı daha sonra Hatay’da da yapılmaya başlandı. Bu ürettiğimiz ipler sucuk ipi, ceviz sucuğu, çamaşır ipi, gemi halatı, Gaziantep’in sofralarındaki kurutmalık lezzetinde de kullanılıyor ve Türkiye’nin her yerine ulaşıyor.”
Tarihi mağarada ömrünü mesleğe adayan ustalar yerel yönetimlerden bu mesleğin sürdürülmesi için dayanışma çağrısında bulundu.
Jiyan Cin
News
